“Ifoda va ifodaviylik” kitobi
Mazkur kitob asosan sheʼriyat tadqiqiga bagʻshlangan boʻlsa-da unda milliy nasr namunalari xususida maqolalar ham oʻrin olgan. “Oʻtmishdan ertaklar” qissasining yuragi”, Ulugʻbek Hamdamning yangi turkum...
Galaktika sarguzashtlari
“Fantastika” atamasi yunoncha “phatastika” soʻzidan olingan boʻlib, “taxayyul sanʼati” demakdir. Haqiqatda mavjud boʻlmagan, taxayyul kuchi bilan tasavvurdagina yaratilgan narsa-hodisalar tasviri, shunga asoslanuvchi adabiy asarlar...
“Egiz sanʼatlar” kitobi
Mazkur monografiyaga Saʼdullo Quronovning “Zamonaviy oʻzbek adabiyotida sintez muammosi (sheʼriyat va rangtasvir sanʼatlari misolida)” mavzusidagi filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish...
Gollivud ssenaristlari ham dogʻda qolibdi
Hali juda yosh, oʻzim toʻqigan falsafadan oʻzim hayajonlanib yuradigan damlarda kitobxonlik haqidagi oʻylarimni yon daftarga qoralab yurardim. Shu qoralamalarning birida “Siz asarni oʻqib undagi...
“Doʻstlar, qadrdonlar, yozing menga xat”
Vladimir Visotskiy
***
Uchib borayotir parovoz toʻgʻri
Choʻqqilardan oshib, manzil noayon.
Yigitcha atadi oʻzini oʻgʻri,
Endi yigitchaning hayoti zindon.
Shoshma, ey parovoz, shovqin solmagin,
Konduktor, tormozni tutib tur bir oz.
Ochlikdan zoriqqan...
“Porla, mening yulduzim, yuksak…”
Sergey Yesenin
* * *
Ota uydan ketdim olib bosh,
Moviy Rusga butkul qoʻl silkib.
Isitadi soyni, entikib,
Qayinzorda onam toʻkkan yosh.
Oltin qurbaqadek koʻkda oy,
Aksi soyda jimirlab tindi,
Olma guli...
Shaftoli
Bu soʻz qadimgi yozma manbalarda uchramadi. Hattoki, Mahmud Qoshgʻariyning mashhur lugʻatida ham oʻrin berilmagan. Alisher Navoiy asarida shaftolu tarzida qoʻllangan:
Ochilur olu guli, oʻrtada shaftolu...
“Musavvirning rangsiz tushlari…”
* * *
Kuz bilan xazonning olishuvin jim,
Bu daraxt koʻp uzoq kuzatdi.
“Siz menga suyaning, – dedi, – azizim...”
Qaqshagan qoʻlini uzatdi.
Daraxt chayir edi, yosh edi daraxt,
Kirlanmagan...
“Qalban qorabogʻlikman!”
Ozarboyjonga safarim “uchishdan” boshlandi. Ham ruhim, ham qalbim, ham jismim uchdi, osmonlarni boʻyladi, koʻkda oʻzini bir qadar erkin, hur his qildi, quvondi, shodlandi, baxt...
Sharq nazmi xususida
Elias Kanetti,
Nobel mukofoti laureati,
Nemis adibi
Odatda, oʻz gʻoyalarini sheʼriy yoʻl bilan ifodalovchi mistiklarga shoir sifatida qaralmaydi, ammo fors shoirlari bundan mustasno. Nega? Chunki ular oʻz...
Meni alqamagan kishi qolmadi…
Oʻtgan yili adabiyot ahli oʻlmas asarlari bilan butun dunyo adabiyotining yirik namoyandalari qatoridan oʻrin olgan olmon shoiri Haynrix Hayne (1797–1856) tavalludining 220 yilligini keng...
Dunyo adabiyotida “taom” va “tanovul” mavzusi
Gulnoza Odilova
Taom – inson va u yashayotgan jamiyat madaniyatining ajralmas qismi. Milliy oshxonaning oʻziga xos xususiyatlari esa u yoki bu millat madaniyatining qadimiy ildizlarini...
Adabiyot falsafasi yoxud koʻzga aylangan koʻngil
Suvon MELI
1
Nafis adabiyot, buyuk Choʻlpon taʼbiri bilan aytganda, “hisli koʻngil tarixi”dir. Bu taʼbir biz tuyqus oʻylagandan ancha chuqurroqdir. Tarix fani oʻtmishga oid fakt va...
Koʻklamdagi bodomlar – maktublardan parchalar
Fransisko Luis BERNARDES
MEVA
Yuragimni qoldirdim
koʻmib. Tovush daraxting
soya bergan yerlarda.
Va tovushing daraxti
gullar ochdi muhabbat
yoʻgʻrilgan soʻzlardan.
Tovushing daraxtida
aks etardi oqligi
yuragimning pokligin.
Tovushing daraxtidan
taralar edi ifor –
tuygʻularimdan izhor.
Tovushing daraxtida
etildi qizil...
Daraxt shoxlarida xazonmas endi…
QIZGʻALDOQ
Qizgʻaldoq, zaminning qoni,
qizgʻaldoq, quyoshning dogʻi.
Koʻklamoyning qizil dudogʻi,
yuragimning ol qizgʻaldogʻi!
Jilmayasan qanchalar yashil
tokzor ichra, bugʻdoyzor ichra.
Maysa bosgan jilgʻa qirgʻogʻin,
yuragimning ol qizgʻaldogʻi!
Yoqut lablarning shod maʼshuqi,
gullar uzra qizil...
Idishdagi vatan
I
Dam olish kunlari u shaharda sandiroqlab yurardi. Havo ochiq boʻlsa kedasini olib, yomgʻir yogʻayotgan bulutli kunlarda rezina etikda, rangi oʻchib ketgan soyabonda tashqariga chiqar,...
Shaddod edim men polapon kezimda…
MEN YOʻLOVCHI
Men yoʻlovchi, tugʻilgandan oʻlguncha,
Yayov yurib zerikmagan, erinmas.
Olis ekan chiqqan yoʻlim qarasam,
Yurgan bilan yoʻl adogʻi koʻrinmas.
Men yoʻlovchi, ulov nasib etmagan,
Zahmat bilan ketmoqdaman piyoda.
Hali-beri qarimaydi...
Oʻn besh yoshligim
Bir vaqtlar men oʻlim oldidan vidolashuv maktubini yozgan edim. Aslida, jonimga qasd qilish niyati yoʻq edi. Faqat meni oʻldirishlari mumkin, degan fikr tinchlik bermasdi.
Umuman...
El dardin chek, yakka darding dard emas
Har bir davrda milliy adabiyot vakillarining qay birovi oʻz isteʼdodining yoʻnalishi, asarlarining ruhi va hatto ijodiy taqdiriga koʻra boshqa bir xalqning shoiri yo yozuvchisiga...
Sunbulin Laylo ochiptur…
Sunbulin Laylo ochiptur, yel abiroso emas,
Dogʻini Majnun qonatmish, lolayi hamro emas.
Nastaran koʻzgusida bir sari men, bir sari yor
Chehra aksin koʻrguzupturbiz guli raʼno...
